Probierz już raz ratował tonącą łajbę. W ŁKS napisał niesamowitą historię

To już oficjalne – Michał Probierz zostanie nowym selekcjonerem reprezentacji Polski. Z tej okazji przypominamy historię jego pracy w ŁKS-ie – jedną z najbardziej zadziwiających w najnowszych dziejach łódzkiej piłki.

Prezes PZPN-u, Cezary Kulesza wybrał Probierza nowym selekcjonerem wbrew opinii kibiców i wbrew wielu racjonalnym argumentom przemawiającym przeciwko jego kandydaturze. Na nowym stanowisku czeka go bardzo trudne zadanie – próba pozbierania rozbitej i zaliczającej kompromitujące wpadki drużyny, odbudowania jej wizerunku oraz odzyskania zaufania kibiców. Były trener Cracovii już raz wyszedł zwycięsko z zadania o podobnej (a pod pewnymi względami nawet i większej) skali trudności. Z okazji wręczenia mu selekcjonerskiej nominacji przypominamy nasz tekst z 2021 roku opisujący jego niezwykłą przygodę w ŁKS-ie, który wyprowadził na prostą wbrew piętrzącym się ze wszystkich stron przeciwnościom.

Probierz w ŁKS-e, czyli najdziwniejszy karnawał świata

Rzecz działa się w sezonie 2011/2012. Michał Probierz pojawił się w klubie przy al. Unii po piątej ligowej kolejce; w sezonie, w którym ŁKS po raz ostatni przed ogłoszeniem upadłości przystępował do rozgrywek ekstraklasy. Pojawił się dosyć niespodziewanie, bo ŁKS, wówczas beniaminek, rozpoczął sezon z Andrzejem Pyrdołem w roli szkoleniowca. Wychowanka Warty Sieradz już po pierwszej kolejce zmienił Dariusz Bratkowski, pełniący wcześniej funkcję trenera bramkarzy.

Łodzianie weszli w ligową kampanię w koszmarnym stylu. W pierwszych trzech jej meczach stracili łącznie 11 bramek, nie zdobywając ani jednej. Po pięciu kolejkach mieli na koncie zaledwie jeden punkt i jedną bramkę, strzeloną w przegranym meczu z Legią. ŁKS był w głębokim kryzysie sportowym, finansowym i organizacyjnym. Piłkarze nie dostawali pensji, klubowy herb został zajęty przez komornika, stadion był w opłakanym stanie.

Mourinho z Białegostoku?

I właśnie w takich okolicznościach, dokładnie 5 września 2011 roku, ostatni klub w tabeli Ekstraklasy ogłosił, że jego nowym trenerem zostanie Michał Probierz. Ta decyzja była sporym zaskoczeniem; wywołała sporą konsternację zarówno w Łodzi, jak i w całym piłkarskim środowisku. Mowa przecież o trenerze, który raptem półtora miesiąca wcześniej rozstał się z Jagiellonią; osiągał z nią najlepsze wyniki w jej dotychczasowej historii. Probierz spędził w stolicy Podlasia trzy lata, a przez ten czas żółto-czerwoni zdobyli Puchar i Superpuchar Polski, zakończyli sezon na czwartym miejscu ligowej tabeli i zagrali w eliminacjach europejskich pucharów.

Pochodzący z Bytomia trener miał wtedy w polskiej piłce bardzo mocną markę – porywał piłkarzy charyzmą, prowokował rywali, zwracał uwagę na najmniejsze szczegóły. Nie bez przyczyny zaczęto nazywać go wymiennie „polskim Mourinho” (z uwagi na temperament) lub „polskim Guardiolą” (ze względu na katalońską urodę), a na fali sukcesów „Jagi” część kibiców widziała go już wtedy w roli przyszłego selekcjonera reprezentacji Polski.

Po drugie, Probierz był w przeszłości blisko związany z Widzewem. Gdy w 2004 roku, jeszcze jako piłkarz, podpisywał kontrakt z klubem z al. Piłsudskiego, chwalił się autografami, które zbierał w młodości od piłkarzy legendarnej widzewskiej drużyny z lat osiemdziesiątych. Zapewniał też, że był sympatykiem RTS-u. W czerwono-biało-czerwonych barwach Probierz zakończył piłkarską karierę, a już po dwóch latach powrócił na al. Piłsudskiego jako trener. Przeprowadził Widzew przez cały sezon 2006/2007 (12. miejsce w Ekstraklasie) i przez kilka kolejek kampanii 2007/2008. Od rozstania Probierza z Widzewem do jego pojawienia się w ŁKS-ie minęły więc niemal dokładnie cztery lata.

Ratując tonący okręt

Po objęciu klubu z biało-czerwono-białej części miasta jedna z największych trenerskich gwiazd młodego pokolenia stanęła przed wyzwaniem z gatunku tych najtrudniejszych; próbą ratowania okrętu, który nabierał wody w coraz bardziej zatrważającym tempie. Ówcześni podopieczni Probierza zgodnie przyznają, że wraz z jego przyjściem sytuacja w ŁKS-ie zmieniła się o 180 stopni. – Trener Probierz za nas walczył, mieliśmy lepsze warunki do pracy, trenowaliśmy praktycznie cały czas w Gutowie zamiast, jak wcześniej, na ulicy Srebrzyńskiej i na stadionie Orła. Boisko Orła było dobre, ale za Probierza byliśmy skomasowani, robiliśmy jednodniowe minicampy, podczas nich dwa treningi dziennie, odprawy, dobrane posiłki. Inny poziom – wspominał Radosław Pruchnik, były piłkarz ŁKS-u w rozmowie z „Weszło!”.

Trener Probierz za nas walczył. […] Robiliśmy jednodniowe minicampy, podczas nich dwa treningi dziennie, odprawy, dobrane posiłki. Inny poziom.

Radosław Pruchnik dla “Weszło!” o pracy z Michałem Probierzem

Powiew normalności

Po przyjściu Probierza warunki pracy w ŁKS-ie znów zaczęły przypominać realia funkcjonowania profesjonalnego klubu sportowego. Zaczęły się bardziej wymagające treningi z większym naciskiem na przygotowanie taktyczne, przywiązaniem do detali. Przy al. Unii znów pojawiła się nadzieja na normalność, wiara w lepszą przyszłość, duch zespołu.

Zmiany wprowadzone przez byłego szkoleniowca Jagiellonii błyskawicznie przyniosły efekt. Już w pierwszym meczu po zatrudnieniu nowego trenera ŁKS pokonał Cracovię, dzięki czemu w szóstej kolejce zaliczył pierwsze zwycięstwo w sezonie. Następnie Biało-Czerwono-Biali zremisowali z Górnikiem Zabrze, przegrali z Zagłębiem Lubin i wygrali z Podbeskidziem. To, co jeszcze kilka tygodni wcześniej wydawało się niemożliwe, stawało się rzeczywistością – grający wówczas za darmo ełkaesiacy powoli odbijali się od dna ligowej tabeli, drużyna skazywana na pożarcie sprawiała kolejne niespodzianki, pokonując faworyzowanych rywali.

Ucho od śledzia

To właśnie w takich okolicznościach rozegrano 61. derby Łodzi. To była rywalizacja o wyjątkowej temperaturze; derby, które upłynęły pod znakiem boiskowych starć, gorących emocji, gierek psychologicznych i kontrowersji. Probierz przez cały mecz reagował na boiskowe wydarzenia w swoim stylu – grał razem ze swoja drużyną, krzyczał, gestykulował, wywierał presję na arbitrach, a nawet wbiegał na murawę. Kibice klubu z al. Piłsudskiego byli przekonani, że gdyby trener ŁKS-u nie zachowywał się tak żywiołowo, sędzia Dawid Piasecki nie zmusiłby Czerwono-Biało-Czerwonych do grania przez ponad pół godziny w dziesiątkę (Piotr Grzelczak zobaczył kontrowersyjną drugą żółtą kartkę po starciu z Mladenem Kaščelanem, nagranie całej sytuacji poniżej). – Moim zdaniem sędzia bezpodstawnie wyrzucił z boiska Grzelczaka […] Byłem zaskoczony zachowaniem szkoleniowca ŁKS-u, ale pozwolili mu na to arbiter główny oraz sędzia techniczny – komentował wówczas w „Przeglądzie Sportowym” legendarny piłkarz Widzewa, Władysław Żmuda.

Druga żółta kartka dla Grzelczaka to był jednak dopiero początek emocji. W 84. minucie Smoliński dośrodkował z prawego skrzydła wprost na głowę Mięciela, a ten pewnie pokonał Mielcarza, zdobywając bramkę na wagę zwycięstwa ŁKS-u, a następnie rozwścieczył kibiców Widzewa, podbiegając do ich sektora i pokazując im popularną „elkę”. Końcówka trzymała w napięciu do ostatnich minut. Kibice gwizdali, Probierz uwijał się przy linii bocznej jak w ukropie, wreszcie Bruno Pinheiro zarobił czerwoną kartkę za kopnięcie Mięciela w klatkę piersiową. Ostatecznie ŁKS wytrzymał tę próbę nerwów i zgarnął komplet punktów. „Probierz nie wygra derbów, to pewne” – mówiono przed meczem. Schodząc do szatni trener ŁKS-u mógł z satysfakcją pokazać w stronę trybun słynne „ucho od śledzia” z Vabanku.

To, co dobre szybko się kończy

Po derbowym zwycięstwie ŁKS pod wodzą Probierza zdążył jeszcze przegrać jedną bramką z Wisłą Kraków i pokonać Koronę Kielce. Aż wreszcie ten przedziwny karnawał ełkaesiaków dobiegł końca. Po wygranym meczu z Koroną pojawiły się informacje, że trener ŁKS-u wyjedzie do Grecji, by przejąć Aris Saloniki (który raptem półtora roku wcześniej wyrzucił z eliminacji Ligi Europejskiej jego Jagiellonię). Główny zainteresowany reagował na tę sytuację w swoim stylu. To właśnie wtedy udzielił jednego z najdziwniejszych wywiadów w historii łódzkiego dziennikarstwa. Probierz usłyszał od Jerzego Walczyka z portalu sport.pl sześć pytań: m.in. o to, czy poprowadzi ŁKS w kolejnym meczu ligowym i o to, czy plotki o przejściu do Arisu są prawdziwe. Na cztery z nich padła ta sama odpowiedź: „Nie komentuję tego”. Dwie pozostałe? „Dlaczego nie?” i „Ode mnie się pan niczego nie dowie”.

Nie komentuję tego.

Odpowiedź Michała Probierza na cztery z sześciu pytań zadanych mu przez Jerzego Walczyka ze Sport.pl

• Czytaj też: Tajemnica sprzed lat rozwiązana. Dlaczego Michał Probierz odszedł z ŁKS-u?

Zderzenie z rzeczywistością

Okazało się, że pogłoski były prawdziwe – Probierz przeniósł się do Grecji i przejął zespół znajdujący się wówczas w strefie spadkowej ligi greckiej. Przygoda byłego już trenera ełkaesiaków ze śródziemnomorskim futbolem okazała się jednak bardzo krótka. Probierz pożegnał się z Arisem już po ośmiu meczach. Jego drużyna zanotowała w nich trzy zwycięstwa, jeden remis i cztery porażki. W żadnym z kolejnych trzech klubów, w których pracował po powrocie z Grecji (Wisła Kraków, GKS Bełchatów, Lechia Gdańsk) Probierz nie zagrzał miejsca na dłużej niż rok.

Skutki rozstania z Probierzem były dla ŁKS-u fatalne. Zdumiewające było to, jak szybko ulotniła się dobra forma z wcześniejszych spotkań i powróciły wyniki znane z pierwszych kolejek sezonu. Już w pierwszych dwóch meczach po odejściu Probierza łódzki klub zaliczył dwie zawstydzające porażki – najpierw z Ruchem Chorzów (0:4), a następnie z GKS-em Bełchatów (0:3). W osiemnastu meczach, które pozostały do końca sezonu Biało-Czerwono-Biali zdobyli łącznie zaledwie dziesięć punktów i z hukiem spadli z ekstraklasy.

Karnawał na gruzach

Kadencja Probierza w chylącym się ku upadkowi ŁKS-ie jest jednym z najbardziej zadziwiających epizodów na kartach najnowszej historii łódzkiej piłki. Pochodzący z Bytomia trener zbudował na gruzach upadłego już niemal klubu zespół, który wprawiał ligę w osłupienie; z piłkarzy, którym klub zalegał z wypłatami złożył ekipę będącą w stanie postawić się każdej drużynie w ekstraklasie. W klubie, w którym nastroje stawały się z dnia na dzień coraz bardziej żałobne i coraz powszechniejsze stawało się dojmujące przeczucie zbliżającego się końca Probierz wyprawił przedziwny, trwający siedem meczów karnawał. Skalę fenomenu, którym był ŁKS Probierza udowadniają statystyki – w siedmiu meczach, w których były szkoleniowiec Jagiellonii zasiadał na ławce Biało-Czerwono-Białych jego piłkarze zdobyli łącznie trzynaście punktów. To o dwa więcej niż w pozostałych 23 (!) meczach tamtego sezonu.

Probierz w ŁKS-ie: epilog z 2023 r. i wnioski dla reprezentacji Polski

Czy na podstawie historii pracy Probierza w ŁKS-ie można przewidywać, co czeka nas podczas jego selekcjonerskiej kadencji? Odpowiedź jest dość oczywista: (raczej) nie. Przy al. Unii sytuacja była tak katastrofalna, że nikt nie oczekiwał od Probierza cudów – jako selekcjoner będzie zaś musiał wygrywać od zaraz tak, aby powalczyć o awans na EURO 2024. Metody, które odbierano jako powiew profesjonalizmu ponad dekadę temu w jednym z najbiedniejszych klubów Ekstraklasy raczej nie zrobią równie dużego wrażenia na największych gwiazdach kadry. Warto pamiętać też, że Probierz poprawił wyniki ŁKS-u w krótkoterminowej perspektywie, nie możemy przecież mieć pewności, jak poradziłby sobie z nieuniknionymi kryzysami formy, pracując w Łodzi przez dłuższy czas (z historii pracy nowego selekcjonera w innych klubach wiemy, że rozwijanie zespołu w dłuższej perspektywie i zarządzanie kryzysami formy to nie jest akurat jego najmocniejsza strona).

Jeżeli jednak z ełkaesiackich tygodni Probierza może płynąć jakiś pokrzepiający wniosek dla kibiców reprezentacji, to jest on taki, że nowy selekcjoner udowodnił przy al. Unii, że potrafi odnaleźć się w roli strażaka, wie, jak ugasić pożar w zespole, do którego przychodzi, jak scalić rozbitą drużynę. A to doświadczenie, które pomimo kompletnie innych realiów, warunków pracy, piłkarskiego potencjału zespołu i upływu ponad dekady będą mu na nowym stanowisku bardzo potrzebne.