Finanse I ligi piłkarskiej przed pandemią (RAPORT)

Gra na drugim poziomie rozgrywkowym w każdym kraju wymaga od klubów nakładów przewyższających często budżet przychodów. Tak jest nie tylko w Polsce.

Branża piłkarska mocno ucierpiała z powodu koronowirusa. Straty klubów europejskich sięgają miliardów złotych. O ile w polskiej ekstraklasie wpływy z praw telewizyjnych utrzymują budżety, to w I lidze brak wpływów z dnia meczowego i ryzyko istotnego spadku wpływów sponsorskich (w tym pochodzących z budżetów miejskich), mogą mieć silny wpływ na sytuację finansową.

Nim pojawią się dane za rok 2020, warto spojrzeć jak przed pandemią kształtowały się wyniki i sytuacja finansowa klubów I ligi na podstawie sprawozdań finansowych za rok 2019 (Radomiak i Resovia – nie złożyły ich).

Jest to jedyne realne źródło danych, gdyż inne publikowane opracowania (jak Deloitte I liga), bazują na głównie marketingowym pokazywaniu przychodów, nie pokazując finalnych wyników finansowych klubów. Nie są też publicznie dostępne informacje objęte procesem licencyjnym, co pozwoliłoby ocenić ich sytuację finansową.

Ile kluby I ligi wydają na działalność ?

Generalnie koszty działalności operacyjnej stanowią lepsze odzwierciedlenie realnych budżetów niż przychody (finalnie straty pokrywa właściciel lub zostają niespłacone zobowiązania).

Część przychodów i kosztów niektórych klubów należałoby oczyścić dla pełnej porównywalności lub skomentować istotną specyfikę, choć jest to trudne bez dostępu do informacji szczegółowych, nie zawsze publikowanych w sprawozdaniach. Można wskazać kilka istotnych pozycji, które mogą różnicować kluby:

• W wypadku Chrobrego Głogów istotną pozycja kosztów jest kwota amortyzacji (choć nie jest to wydatek gotówkowy)
• Duże zróżnicowanie kosztów (i przychodów) jest związane z organizacją dnia meczowego
• Część klubów prowadzi samodzielnie sklepy (maja wtedy związane z tym przychody i koszty), a część zleca to, mając tylko przychód z prowizji
• To samo dotyczy dzierżawy infrastruktury sportowej (różna jest tu polityka samorządów – część utrzymuje niskie stawki a część wyższe, kompensując dotacjami dla klubów)
• Różny jest sposób finansowania akademii

Nie są niestety dostępne w sprawozdaniach dane na temat udziału wynagrodzeń zawodników w całości kosztów – co byłoby najlepszym kryterium pod kątem oceny efektywności sportowej. Jedynie ŁKS – w danych za okres 1 lipca 2019 – 31 grudnia 2019 (sprawozdanie po przekształceniu) pokazywał wynagrodzenia zawodników na poziomie 3.796 tys. zł. (co daje 7.592 tys. zł. w układzie rocznym). Z kolei Widzew Łódź – w opublikowanym sprawozdaniu zarządu za rok 2019 – wskazywał koszt drużyny na 5.535 tys. zł (bez informacji – czy koszt drużyny obejmuje tylko wynagrodzenia czy tez inne koszty).

Jakie wyniki osiągają kluby na prowadzonej działalności ?

Tylko trzy kluby miały pozytywny wynik netto, a łączne straty netto wszystkich klubów wyniosły 45,7 mln zł (i to bez dwóch klubów nie składających sprawozdań, a w których raczej można spodziewać się negatywnych wyników), a średnia strata na klub wynosi 2,9 mln zł.
Na poziomie wyniku operacyjnego (przed uwzględnieniem dodatkowych źródeł finansowania, jak np. dotacje) poziom strat jest jeszcze większy i wynosi łącznie 66 mln zł, a średnia strata na klub wynosi 4,1 mln zł.
Dodatkowo, w klubach będących własnością osób prywatnych, można założyć, że część kosztów może być pokrywanych bezpośrednio przez właściciela.
Część klubów permanentnie funkcjonuje z dużą stratą (Korona Kielce pokazuje w bilansie 86,4 mln strat z lat ubiegłych, Zagłębie Sosnowiec 38,6 mln).
Lider rankingu – Bruk Bet Termalika – zawdzięcza pozycję przychodom od podmiotów powiązanych (czyli od właściciela) – na 11,6 mln przychodów ze sprzedaży, z tego źródła jest aż 10,4 mln.

Ranking klubów według wielkości kapitałów własnych (stabilności),

Kapitał własny to suma środków wniesionych do przedsiębiorstwa przez wspólników/udziałowców/akcjonariuszy oraz środków wytworzonych przez przedsiębiorstwo w trakcie prowadzenia działalności.

Tylko 6 klubów ma pozytywne kapitały własne (dodatkowo z tej grupy GKS Tychy miał podwyższany kapitał w ciągu roku obrotowego).
Większość klubów posiada znikomą wartość aktywów trwałych (operowanie głównie na obiektach miejskich), w dodatku w części klubów są to głównie wartości niematerialne i prawne.
W wypadku kilku klubów audytorzy w opiniach wskazują zagrożenie kontynuacji działalności (w tym tak znanych jak ŁKS, Arka Gdynia).
Tylko trzy kluby Chrobry Głogów, GKS Tychy i Widzew Łódź posiadają kapitały własne powyżej 4 mln złotych

Podsumowanie

Gra na drugim poziomie rozgrywkowym w każdym kraju wymaga od klubów nakładów przewyższających często istotnie budżet przychodów. Jest to szczególnie widoczne w angielskiej Championship, gdzie już przed pandemią kluby wydawały średnio na pensje zawodników 107 procent całości przychodów, a w sezonie 2018/2019 kluby, które awansowały, znacznie więcej – Aston Villa 181 proc. a Sheffield United 190 proc.

W Polsce perspektywa zarobienia przynajmniej 8 mln zł z praw medialnych w ekstraklasie stanowi w I lidze mocną motywację do walki o awans. Przed pandemią przeciętny klub pierwszoligowy miał budżet kosztów na poziomie 12 mln złotych, ponosząc przy tym stratę 4,1 mln na poziomie operacyjnym (czyli różnicę między przychodami z działalności, a kosztami) oraz 2,9 mln na poziomie netto. Tylko trzy kluby miały pozytywny wynik netto, a tylko 6 pozytywne kapitały własne. Większość klubów nie ma praktycznie żadnych środków trwałych – korzystając z obiektów wynajętych od miast.

Już wkrótce (po publikacji sprawozdań za 2020) okaże się jak pandemia wpłynęła na finanse klubów i czy spadek przychodów udało się skompensować redukcją kosztów.

Tomasz Stamirowski
Partner Zarządzający AVALLON