Podstawy prawne autonomii związków sportowych w ustanawianiu regulacji prawnych dotyczących zasad uprawiania i organizacji sportu profesjonalnego.
Regulacje prawne dotyczące zasad uprawiania i organizacji sportu profesjonalnego określone zostały w ustawie o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 roku (ustSp).
Art. 1 tej ustawy wskazuje, że ustawa określa zasady uprawiania i organizowania sportu. Kluczowa regulacją dla rozważanego w niniejszym artykule zagadnienia znajdujemy w art. 13 pkt 2 ustSp, który wskazuje, iż polski związek sportowy ma wyłączne prawo do: ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związek, z wyjątkiem reguł dyscyplinarnych dotyczących dopingu w sporcie.
Status polskiego związku sportowego posiada np. Polski Związek Piłki Nożnej. Co prawda ustawodawca w ustSp nie wprowadził definicji legalnej polskiego związku sportowego, jednak w poszczególnych przepisach rozdziału 3 tej ustawy wskazał cechy normatywne, które mają charakteryzować taki związek sportowy.
Art. 13 pkt 2 ustSp wprowadza wyjątkową w ustawodawstwie polskim kompetencję dla polskich związków sportowych m. in. do wyłącznego ustanawiania i realizacji reguł w trzech obszarach: sportowym, organizacyjnym i dyscyplinarnym we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związek. Ten swoisty monopol polskich związków sportowych, w zakresie wyżej wskazanym oraz w innych aspektach wymienionych w art. 13 ustSp, uzasadniany jest koniecznością przynależności polskiego związku sportowego do międzynarodowej organizacji sportowej zrzeszającej związki sportowe z całego świata lub danego kontynentu, co umożliwia udział reprezentacji kraju i klubów sportowych w międzynarodowym współzawodnictwie sportowym.
Gdyby polskie związki sportowe nie były członkami międzynarodowych organizacji sportowych, udział reprezentantów Polski w imprezach sportowych rangi mistrzostw świata, mistrzostw Europy czy też międzynarodowych rozgrywek klubowych, organizowanych przez międzynarodowe federacje, a nie przez struktury państwowe, byłby niemożliwy. Z tego względu ustawodawca uznaje określone formy organizacyjno-prawne sytuacji, która pozostaje poza jego wpływem i kontrolą. To uprawnienia wynikające z członkostwa w międzynarodowych federacjach sportowych umożliwiają bowiem polskim związkom sportowym faktyczną realizację części uprawnień wyłącznych przyznanych im przez ustawodawcę w ustSp jak np. reprezentowanie naszego kraju przez drużyny krajowe lub klubowe w rozgrywkach międzynarodowych organizowanych przez międzynarodowe federacje sportowe jak i udział polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich organizowanych przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski.
Zgoda ustawodawcy, nie tylko polskiego, na przyznanie związkom sportowym autonomicznej kompetencji do regulowania zasad organizowania i prowadzenia współzawodnictwa sportowego pokazuje jak ważną dziedziną życia społecznego jest współcześnie sport profesjonalny i potrzeba rywalizacji sportowców danego państwa na arenie międzynarodowej. Ustawodawca polski respektując te wymogi, dobrowolnie zrzekł się uprawnienia do regulowania tej materii prawnej pozostawiając sobie jedynie uprawnienia kontrolne wobec działalności związków sportowych.
radca prawny Radosław Kuźniak